Wprowadzenie tataizacji: półnuty oraz ćwierćnuty z wykorzystaniem piosenki Mało nas do pieczenia chleba

Tataizacja jest to sposób nazywania wartości rytmicznych. Każda wartość rytmiczna ma przypisaną sylabę. Całą nutę nazywamy ta-a-a-a, półnutę ta-a, ćwierćnutę ta (krótsze wartości rytmiczne są rownież jednosylabowe). Na tych trzech wartościach rytmicznych widać, że każda następna jest o połowę krótsza oraz czas wypowiedzenia ich jest również odpowiednio krótszy. Używając takiego systemu nauki dzieci bardzo szybko rozumieją zasady realizowania zapisów rytmicznych. Pierwszymi wartościami jakie wprowadzam są ćwierćnuta i półnuta. Wykorzystuję do tego piosenkę Mało nas do pieczenia chleba.

Dźwięki długie i krótkie

Pierwszą aktywnością, jaką przeprowadzam z dziećmi przy wprowadzaniu wartości rytmicznych, jest zaznaczenie zagranego na flecie prostym rytmu. Używam fletu, ponieważ słychać na nim dokładnie, jak długo trwa dany dźwięk. Nie sprawdzają się do tego celu instrumenty perkusyjne, bo ich dźwięk jest „urwany”, trwa zbyt krótko. Dzieci dostają plansze z okienkami, w których długości dźwięku zaznaczono liniami. Pytam je, dlaczego niektóre linie są krótsze, a niektóre dłuższe – oczywiście dzieci doskonale wiedzą, o co chodzi, i udzielają odpowiedzi, których od nich oczekuję.

Potem ćwiczenie przeprowadzone zostaje na odwrót. Dzieci dostają puste okienka i same rysują odpowiednie linie. Proponuję im również zagranie rytmu dla innych uczestników zajęć. Następnie wszyscy wyklaskujemy zapisane rytmy i sprawdzamy, czy pojawiły się jakieś błędy, czy też nie.

Półnuta nazywa się ta-a, a ćwierćnuta ta

Po tego typu ćwiczeniach odbywa się rozmowa na temat nazw wartości rytmicznych, o tym, że w muzyce występują półnuty – dłuższe dźwięki, które wykonujemy jako ta-a, oraz o połowę krótsze, czyli ćwierćnuty, które wykonujemy jako ta. Mówię również, że nie są to jedyne wartości, że dłużej i krócej trwające dźwięki też mają swoje nazwy: całe nuty, ósemki… (wtedy oczywiście trzeba zazwyczaj wymieniać nazwy do stu dwudziestek ósemek...).

Po tej porcji wiedzy przechodzimy do kolejnego zadania. Dzieci dostają naklejki z półnutami i ćwierćnutami (drukuję je na zwykłej drukarce atramentowej na papierze samoprzylepnym, który jest dostępny w większości sklepów papierniczych, a później wycinam nożyczkami). Gram pierwszy wers piosenki na flecie, ale wykorzystuję tylko jedną wysokość dźwięku, żeby dzieci nie koncentrowały się na melodii, a na samym rytmie. Zadaniem uczestników jest ułożenie rytmu i naklejenie odpowiednich wartości. Później podobnie postępujemy z drugim wersem. Trzeci i czwarty gram jeden po drugim bez przerwy. Później, ponieważ rytm jest dokładnie taki sam, gram piosenkę do końca i pytam, czy coś się w rytmie zmieniło – następnie dzieci kończą wyklejankę.

Zabawa ruchowa do piosenki Mało nas do pieczenia chleba

Na zakończenie dzieci uczą się oczywiście także melodii piosenki oraz zasad zabawy muzyczno-ruchowej. Mogą się wtedy troszkę wyszaleć i utrwalić nowo zdobytą wiedzę.